Տիգրան Երկրորդ Մեծի տերության ստեղծումը

Հարցեր և առաջադրանքներ.

1. Ինչու՞ Տիգրան 2-ին չհաջողվեց Ծեծ Հայքին միացնել Փոքր Հայքը:

Ք.ա. 112թ. Փոքր Հայքը միացվել էր Պոնտոսին:

2. Ո՞վ էր Միհրդատ 6-ը, ի՞նչ ծրագիր ուներ նա:

Միհրդատ 6-ը  ստեղծել էր ուժեղ պետություն Սև ծովի ավազանում և նպատակ ուներ Հռոմին դուրս մղելու Փոքր Ասիայից ու Հունաստանից և ծրագրում էր արշավել դեպի Արևմուտք:

3. Ե՞րբ է կնքվել հայ-պոնտական դաշինքը: Ի՞նչ նպաստեց այդ դաշինքի կնքմանը: Ինչիո՞վ է այն ամրապնդվել:

Տիգրան 2-ը և Միհրդատ Պոնտացին Ք.ա. 94թ. դաշինք են կնքում: Այն ամրապնդվում է Տիգրան 2-ի և Միհրդատ Եվպատորի դուստր Կլեոպատրայի ամուսնությամբ:

4. Ե՞րբ և ի՞նչ պայմաններում հայ- պոնտական զորքերը նվաճեցին Կապադովկիան:

Հայ-պոնտական զորքերը Ք.ա. 93թ. նվաճեցին Կապադովկիան։

5. Ո՞ր դեպքերից հետո և ե՞րբ սկսվեց հայ-պարթևական պատերազմը:

Ք.ա.88թ. մահացավ Պարթևստանի արքա Միհրդատ2-ը, որը Տիգրան Մեծի փեսան էր: Պարթևստանում սկսվեցին գահակալական կռիվներ: Ք.ա. 87 թ. Տիգրան Մեծն արշավեց Պարթևստանի վրա:

6. Ներկայացրեք հայ-պարթևական պատերազմի արդյունքները: Ի՞նչ տիտղոս սկսեց կրել Տիգրան Մեծը:

Տիգրան Մեծն  ջախջախելով պարթևական զորքը, հասավ Պարթևստանի ամառային մայրաքաղաք Էքբատան և պաշարեց այն: Խուճապահար պարթևական արքունիքը Տիգրան Մեծին զիջեց ոչ միայն գրաված տարածքները, այլև նրան շնորհեց «Արքայից արքա» տիտղոսը:

Անտառի մանուկը

Անտառում մի մանուկ կար, որը ոչ հայր ուներ, ոչ մայր։ Նրան իր ձագի հետ մեծացնում է այծամը։ Մի թագավոր կար, որը երեխա չուներ։ Մի օր թագավորը գնում է անտառ որսի և անտառի խորքում տեսնում է երեխու ոտնաթաթերի հետքեր։ Հրամայում է իր որսորդներին գտնեն երեխային։ Որսորդները գտնում բերում են երեխային և թագավորի ուրախությանը չափ չի լինում։ Երեխան մեծանում է պալատում, լավ կրթություն ստանում։ Նա թագավոր է դառնում և իր զորքով գնում է իր մորը գորությունից ազատելու։

Իմ կարծիքով սա շատ լավ հեքիաթ է։ Մարդը և բնությունը համերաշխ են։ Երբ դու ինչ որ մի բան շատ ես ցանկանում, անպայման կատարվում է, թագավորի ցանկությաքն նման։

Համո Սահյան․ Ամպրոպից հետո

Հարցեր և առաջադրանքներ՝  

  • Բանաստեղծության միջից դուրս գրիր հերոսներին իրենց բնութագրող բառերի հետ. օրինակ՝ կապույտ երկինք…

Կապույտ երկինք, կանաչ խոտեր, ժերմակ շուշան, կարմիր կակաչ, դեղին մեղրածաղիկ, բարձր սարեր, արձակ տափաստաններ, խոնարհ ծառեր, կանչող հավքերբարի արև։

  • Ո՞ր բառերն ու բառակապակցություններն են կրկնվում: Դրանք ի՞նչ են տալիս բանաստեղծությանը:
  • Ամպրոպից հետո։
  • Ո՞ր տողերում է խտացված հեղինակի հիմնական ասելիքը՝ ստեղծագործության հիմնական գաղափարը:

Ամպրոպից հետո  աշխարհը ավելի  գեղեցիկ է դառնում։

  • Ո՞րն է այս բանաստեղծության փոխաբերական իմաստը:
  • Ամեն տխրությունից հետո գալիս է ուրախություն։

Տասնորդական կոտորակների գումարումը և հանումը

Առաջադրանքներ․

1)Հաշվե՛ք․

ա)0,377 + 3,409 — 2,1006 =1,6854

1)0,377+3,409=3,786

2)3,7860-,2,1006=1,6854

բ)12,4589 — 6,27 + 1,395 =517939

1)12,4589-6,2700=6,1889

2)6,1889-1,3950=517939

գ)4,5 + 0,3796 + 1,225 =6,1046

դ)0,1 — 0,01 — 0,001 =0,089

2)Հաշվե՛ք հետևյալ կողմերով եռանկյան պարագիծը․

ա)490 մմ, 48 սմ, 4,7 դմ

 

a=490մմ  b=48ամ  c=4,7դմ

a=490մմ b=480մմ  c=470մմ

P=a+b+c

P=490մմ+480մմ+470մմ+=1470մմ=147սմ=1մ47սմ

 

բ)23 մմ, 3,4 սմ, 0,48 դմ

a=23մմ  b=34մմ c=48մմ

P=a+b+c

P=23+34+48=115մմ

գ)3,5 սմ, 0,38 դմ, 0,041 մ

a=35մմ  b=38մմ  c=41մմ

P=a+b+c

P=35+38+41=114մմ

3)Բնակարանն ունի 44,8 մընդհանուր մակերեսով 3 սենյակ։ Մի սենյակի մակերեսը 11,3 մ2 է, երկրորդինը՝ 3,5 մ2 -ով ավելի։ Գտե՛ք երրորդ սենյակի մակերեսը։

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Հաշվե՛ք․

ա)7,48 + 3,19 + 1,12 + 6,81 =18,6

1)7,48+1,12=8,60

2)3,19+6,81=10,00

3)10+8,6=18,6

բ)6,2 + 7,49 + 1,8 + 1,29 =16,78

1)6,2+1,8=80

2) 7,49+1,29=8,78

3)8+8,78=16,78

գ)16,28 + 5,395 — 1,18 — 4,305 =16,19

1)16,28-1,18=15,10

2)5,395-4,305=1,090

3)15,10+1,09=16,19

դ)7,358 + 8,24 — 6,458 — 2,84 =6,3

 

2)Մի սենյակի մակերեսը 16,3 մ2 է, իսկ մյուսինը՝ 1,9 մ2 — ով փոքր։ Որքա՞ն է երկու սենյակների ընդհանուր մակերեսը։

S=S1+S2=16.3+16.3-1,9=30.7մ2

3)Հաշվե՛ք․

ա)5,236 + 4,664 — 2,6 =7,3

բ)4,756 — 2,395 + 1,244 =3,605

Տասնորդական կոտորակների բաժանումը

Թիվը (տասնորդական կոտորակը կամ բնական թիվը) տասնորդական կոտորակի վրա բաժանելու համար պետք է՝

1) բաժանելիի և բաժանարարի ստորակետները դեպի աջ տեղափոխել այնքան թվանշաններով, որքան թվանշան կա ստորակետից հետո բաժանարարում
2) եթե բաժանելիում ստորակետից հետո պակասում են թվանշանները, ապա ավելացնում ենք զրոներ

Այս կանոնը կոտորակների հիմնական հատկության հետևանքն է (կոտորակի գիծը պետք է փոխարինել բաժանումով)՝ կոտորակի համարիչն ու հայտարարը կարելի է բազմապատկել զրոյից տարբեր թվով:

Մեր դեպքում բազմապատկում ենք 10,100,1000… թվերով:

Օրինակ

Կարճ կարելի է գրել այսպես՝ 1,5:0,5=15:5=3

1,5 բաժանելիում և 0,5 բաժանարարում ստորակետները տեղափոխում ենք դեպի աջ այնքան թվանշաններով, որքան թվանշաններ կան ստորակետից հետո 0,5 բաժանելիում, այսինքն՝ մեկով:

Կարճ գրում ենք այսպես՝ 0,24:0,06=24:6=4

0,24 բաժանելիում և 0,06 բաժանարարում ստորակետները տեղափոխում ենք դեպի աջ այնքան թվանշաններով, որքան թվանշաններ կան ստորակետից հետո 0,06 բաժանարարում, այսինքն՝ երկու թվանշանով:

Դիտարկենք ևս երկու օրինակ:

Առաջադրանքներ․

1)Կատարե՛ք բաժանում․

ա)40,25 : 2,3 =17,5

բ)4,221 : 0,63 =6,7

գ)30,303 : 33,3 =0,91

դ)9,3456 : 10,62 =0,88

ե)35,601 : 0,01 =3560,1

զ)0,13464 : 0,396 =0,34

է)14,924 : 0,82 =18,2

ը)788,48 : 1,28 =616

թ)189,1 : 0,305 =620

ժ)13,536 : 0,423 =32

ժա)0,001 : 0,2 =0,005

ժբ)10,74197 : 87,05 =0,1234

2)Ուղղանկյան երկարությունը 26,53 դմ է, իսկ մակերեսը 465,8668 դմ2 է։ Գտե՛ք ուղղանկյան լայնությունը։

a=s:b=465,8668  : 26,53=17,56դմ

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը).

1)Կատարե՛ք բաժանում․

ա)8,368 : 2 =4,184

բ)17,024 : 4 =4,256

գ)0,0225 : 15 =0,0015

դ)10,5 : 7 =1,5

ե)6,25 : 125 =0,05

զ)10,08 : 24 =0,42

է)11,223 : 3 =3,741

ը)374,17 : 31 =12,07

թ)13,041 : 23 =0,567

2)Աստղանիշի փոխարեն դրե՛ք համեմատման համապատասխան նշանը, որպեսզի ստացվի ճիշտ անհավասարություն․

ա)1234 : 26 > 12,34 : 26

բ)741 : 9,4 *>74,1 : 9,4

գ)0,1901 : 2 < 1901 : 2

դ)7,26 : 5,17 < 7260 : 5,17