Մի տղա է լինում։ Նա  չուներ մայր և հայր, նա որբ էր։ Ցնցոտիներ հագած, մեջքը հենած հարուստի տան պատին փող էր մուրում, բայց ոչ ոք նրա կողմ չէր նայում։ Հանկարծ փչում է սառը քամին և արևը  սահում անցնում է սարի մյուս կողմը։ Տղան այնքան է մրսում, որ սկսում է արևի հետևից գնալ։ Տղան այնքան է քայլում, քաղաքից դուրս է գալիս, հասնում սարի մոտ և չնայելով դժվարություններին սկսում է բարձրանալ սարը։ Մութն ընկնում է, բայց նա շարունակում է բարձրանալ։ Հնկարծ լսվում է շների հաչոցը և մթության մեջ մի ձայն հարցնում է, թե ո՞վ է և ու՞ր է գնում։ Տղան ասում է, որ նա ճամփորդ է և գնում է արևի մոտ։ Ճամփորդն ասում է․

-Դու հոգնած կլինես, սոված և ծարավ, արի գնանք ինձ մոտ։

Ճամփորդը ապրում էր մի խեղճ խրճիթում, իր կնոջ և երեք տղաների հետ։ Նա հովիվ էր։ Հովիվը և նրա կինը որոշում են պահել այդ տղային և մեծացնել իրենց երեխաների հետ։ Հետո նրանք բոլորով սեղան են նստում։ Քնի ժամին մայրը երեխաներին քնացնում է իր կողքին։ Տղան երազ է տեսնում, որ գրկում է արևին։ Քնից արթնանալով, նա տեսնում է, որ գրկել է իր եղբայրներին և ամուր բռնել նոր մոր ձեռքը։ Արևը հենց այդ տունն էր։

Թեմա՝ Ուղղանկյունանիստեր

1․Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 2 սմ, 9 սմ,  11 սմ։

լուծում

a=2սմ;

b=9սմ;

c=11սմ;

S=2(ab+ac+bc)=2(2×9+2×11+9×11)=279սմ քառակուսի

v=a*b*c=2x9x11=198սմ խորանարդ

2․Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 5 դմ, 7 դմ,  8 դմ։

լուծում

a=5դմ;

b=7դմ;

c=8դմ;

S=2(ab+ac+bc)=2(5×7+5×8+7×8)=262դմ քառակուսի

v=a*b*c=5x7x8=280 դմ խորանարդ

3․Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 6 սմ,  12 սմ, 10 սմ։

լուծում

a=6սմ;

b=12սմ;

c=10սմ;

S=2(ab+ac+bc)=2(6×12+6×10+12×10)=304սմ քառակուսի

v=a*b*c=6x12x10=720սմ խորանարդ

4․Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝ 13 սմ, 15 սմ,  10 սմ։

լուծում

a=13սմ;

b=15սմ;

c=10սմ;

S=2(ab+ac+bc)=2(13*10+15*10+13*15)=475սմ առակուսի

v=a*b*c=13*15*10=1950սմ խորանարդ

5․Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

11 սմ,  12 սմ, 10 սմ։

լուծում

a=11սմ;

b=12սմ;

c=10սմ;

S=2(ab+ac+bc)=2(11*12+12*10+11*12)=384սմ առակուսի

v=a*b*c=11*12*10=1320սմ խորանարդ

6․ Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

 3 դմ,  20 սմ, 10 սմ։

լուծում

a=30սմ;

b=20սմ;

c=10սմ;

S=2(ab+ac+bc)=2(30*20+20*10+30*10)=1800սմ առակուսի

v=a*b*c=30*20*10=6000 սմ խորանարդ

7․ Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

8․ Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

15 սմ, 16 սմ, 17սմ։

լուծում

a=15սմ;

b=16սմ;

c=17սմ;

S=2(ab+ac+bc)=2(15*16+16*17+15*17)=1534սմ առակուսի

v=a*b*c=15*16*17=4080սմ խորանարդ

9․ Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

10 սմ, 12 սմ, 14 սմ։

լուծում

a=10սմ;

b=12սմ;

c=14սմ;

S=2(ab+ac+bc)=2(10*12+12*14+14*10)=856սմ առակուսի

v=a*b*c=14*12*10=1680սմ խորանարդ

10․ Սիրելի սովորողներ, այժմ ինքներդ կազմեք նմանատիպ խնդիրներ։’

Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

1 սմ, 2 սմ, 4 սմ։

Հաշվեք ուղղանկյունանիստի մակերևույթի մակերեսն ու ծավալը, եթե նրա չափումներն են՝

156 սմ, 29 սմ, 46 սմ։

Հրեշտակների ձոր անունով հայտնի դեղնակարմրավուն ժայռաբեկորներով շրջապատված կիրճը գտնվում է Արարատի մարզի Վեդի քաղաքի հարևանությամբ: Վերջին շրջանում զբոսաշրջային այս ուղղությունը բավական հայտնի է դարձել թե՛ տեղացիների, թե՛ զբոսաշրջիկների շրջանում: Այն գտնվում է Երևանից 55 կիլոմետր հեռավորության վրա:
Հարկ է նշել, որ մարզի այդ հատվածն առհասարակ աչքի է ընկնում ժայռոտ կիրճերով, սակայն Հրեշտակների ձորը մյուսներից առանձնանում է իր յուրօրինակությամբ ու գեղեցկությամբ:
Հրեշտակների ձոր հասնելու համար հարկավոր է գնալ Վեդի քաղաքի հարևանությամբ գտնվող Դաշտաքար գյուղը, որի դարպասների ձախ հատվածում էլ կտեսնեք դեպի կիրճ տանող ճանապարհը ցույց տվող առաջին նշանը: Այդտեղից անհրաժեշտ է անցել 3.3 կիլոմետր մինչև կհասնեք Հրեշտակների ձոր:
Հենց Հրեշտակների ձորը շատ կարճ է, ու այդ փոքր հատվածում բուսականություն գրեթե չկա: Արահետը շրջապատված է գեղեցիկ ժայռաբեկորներով, որոնք տեղանքին խորհրդավորություն են հաղորդում

Մենք գնացել ենք դասարանով և  ընկեր Մարինեյի հետ, Կոմիտասի ինստիտուտ թանգարան այնտեղ շատ բաներ կար իրա մասին։ Իրա ընկերներն  դասընկերները և դասատուները մասին։ Երբ նա վեց ամսեկան էր, նրա մայրը մահացավ։ Երբ նա տասնմեկ տարեկան էր, նրա հայրիկը մահացավ։ Ճամփորդությունը շատ լավն էր և ես շատ բան իմացա Կոմիտասի մասին։

Проверьте задания в учебном пособии до урока14.стр.26., если есть невыполненные задания выполните.

Прочитайте сказку «Самая умная вещь«

Жил-был мудрый царь. И было у него три сына. Однажды он сказал: – Дорогие мои сыновья! Видите хранилище? Я мечтал наполнить его самым нужным, что принесло бы счастье моему народу. Кто исполнит мою мечту, станет царём, сядет на трон. Братья отправились в дорогу. Через три месяца они вернулись.

Старший сын вынул из кармана горсть зерна и сказал: – Хлебом я заполню это хранилище, дорогой отец! Кто сможет прожить без хлеба? Я не нашёл ничего нужнее, чем хлеб. Средний сын вынул из кармана горсть земли и сказал: – Землёю я заполню это хранилище, дорогой отец! Без земли и хлеба нет! Я не нашёл ничего нужнее, чем земля. Младший сын вынул из кармана свечку и зажёг её. – Светом я заполню это хранилище, мудрый отец. Свет самое нужное в мире. Без света земля не даст хлеба. Без света на земле не будет жизни. Свет знания – самая нужная вещь, – сказал он. – Молодец, мой сын! – обрадовался отец. – Ты должен стать царём, потому что хочешь наполнить своё царство и души людей светом знания. Я отдаю тебе свой трон. – Да здравствует молодой царь! – радостно воскликнули все.

Задание 1.

1. Сколько сыновей было у мудрого царя?

Было у него три сына.

1. Что сказал царь сыновьям?

Однажды он сказал: – Дорогие мои сыновья! Видите хранилище? Я мечтал наполнить его самым нужным, что принесло бы счастье моему народу. Кто исполнит мою мечту, станет царём, сядет на трон.

1. Чем решил заполнить хранилище старший сын? А средний? А младший?

Старший сын вынул из кармана горсть зерна и сказал: – Хлебом я заполню это хранилище, дорогой отец!

Средний сын вынул из кармана горсть земли и сказал: – Землёю я заполню это хранилище, дорогой отец!

Младший сын вынул из кармана свечку и зажёг её. – Светом я заполню это хранилище, мудрый отец. Свет самое нужное в мире. Без света земля не даст хлеба. Без света на земле не будет жизни. Свет знания – самая нужная вещь, – сказал он.

1. Кто из сыновей стал царём? Почему?

Молодец, мой сын! – обрадовался отец. – Ты должен стать царём, потому что хочешь наполнить своё царство и души людей светом знания. Я отдаю тебе свой трон.

Задание 2. Прочитайте пословицы. Попробуйте объяснить их значение. Какая из них подходит как заглавие к этой сказке.

• Сколько голов, столько умов.
• Умный всегда любит учиться.
• У умной головы сто рук.
• Ученье – свет, не ученье – тьма.
• Умный без денег богат.

Задание 3. Из данных слов составь предложения.

отправились, дорогу, Сыновья, в

сын, из, Старший, кармана, горсть, вынул, зерна

Средний, из, сын, вынул, горсть, кармана, земли

сын, свечку, Младший, кармана, из, вынул

Сыновья отправились в дорогу.

Старший сын вынул из кармана горсть зерна.

Средний сын вынул из кармана горсть земли.

Младший сын вынул из кармана свечку.

 

Կարդա Ավետիք Իսահակյանի Երգի հրապույրը պատմվածքը, բլոգում կատարիր առաջադրանքները։

Մեզանից հազարավոր տարիներ առաջ, մեզնից շատ ու շատ հեռու՝ յոթ ծովերի մյուս ափում, կար մի աշխարհ: Այնտեղ ծաղիկներ կային, չքնաղ ու բյուրազան ծաղիկներ՝ թիթեռների պես փռված ու թրթռուն՝ ժայռերի ու դաշտերի վրա, և նրանց անուշ հոտով լցվել էին այդ աշխարհի սարերն ու ձորերը: Այնտեղ աղբյուրներ կային, պայծառ ու կարկաչուն աղբյուրներ՝ մանուկների պես, որ թռչկոտում էին քարից քար՝ ծաղիկները համբուրելով: Բայց այնտեղ մարդիկ չար էին ու անգութ: Մի որբ ու աղքատ մանուկ էր ապրում այդ մարդկանց մեջ. գիշերը տեղ չուներ գլուխը դնելու և հաց չուներ ուտելու: Նա մենակ էր, ինչպես մի թռչուն՝ ամայի ժայռերի մեջ: Եվ նա մեծացավ բոլորի աչքի առջև՝ անտես ու անհայտ. կերակրվում էր դաշտի բույսերով և պատսպարվում էր անձավների մեջ: Բայց, բոլոր մարդկանցից ծածուկ, իր մատներով շոշափում էր ու զննում մարդկանց սրտերը և տեսնում էր, որ քարից էին այդ սրտերը՝ քար ու ապառաժից: Ու երբ պատանի դարձավ, թողեց այդ քարսիրտ աշխարհը և ճամփա ընկավ մի ուրիշ, մի լավ աշխարհ գտնելու համար: Հասավ մի ծովափ և երբ ափի ավազների վրա շրջում էր, տեսավ ցամաքին մի շա¯տ գեղեցիկ, մի շողշողուն ձուկ՝ հոգեվարքի մեջ թալիկ-թալիկ տալիս: Պատանին գրկեց ձուկը և քնքշությամբ տարավ, բաց թողեց ծովի մեջ: Ձուկը երբ ուշքի եկավ, դարձավ-ասաց մարդու լեզվով.

— Բարի տղա, ինչ որ սիրտդ կուզե, ասա, ես կկատարեմ քո արած լավության փոխարեն:

Պատանին մի փոքր մտածելուց հետո ասաց.

— Ինձ այնպիսի մի հնար տուր, որ մարդու կրծքի տակ քարը իսկական դարձնեմ:

— Դու սեր ես ուզում, հրաշալի տղա, շատ լավ, կտրիր ծովափի եղեգներից մեկը, սրինգ շինիր և գնա, մարդկանց մեջ երգիր: Եվ երբ տեսնես, որ նրանց աչքերը արցունքով լցվեցին, իմացիր, որ քարը սիրտ դարձավ: Այսպես խրատեց ձուկը և փաթաթվելով ալիքների հետ՝ սուզվեց ծովի խորքը: Պատանին իսկույն կտրեց եղեգնը, սրինգ շինեց և սուլեց: Այնպե՜ս քաղցր, այնպե՜ս հոգեգրավ դուրս հորդեցին հնչյունները սրնգի փողից, որ բոլոր թռչունները լուռ կեցան լսելու համար: Ապա շտապեց մարդկանց մոտ, մտավ մարդաշատ քաղաքը, կանգնեց հրապարակում և սրինգը նվագեց: Քնքուշ ու գեղեցիկ՝ ուղղակի սրտի խորքերից դուրս ցայտեցին դյութական, անուշ հնչյունները: Նա երգում էր արցունքով թրջած հացը աղքատների ու չարքաշների, ցուրտ, անտուն գիշերները մերկ տնանկների, նա երգում էր փակ դռներն ու քար սրտերը մարդկանց, անտեր, անտերունչ մենակությունը լքված որբերի: Եվ փռվեցին նրա երգերը հրապարակի վրա, մտան ամեն մի խրճիթ ու ապարանք, փշրեցին քարեղեն սրտերը: Ամեն մի սիրտ խայթվում էր իր անգթությամբ և բռնկվում էր ծովի չափ սիրով, որ ծովի պես հուզվում էր և ափերից դուրս թռչում: Եվ ամեն մի մարդ ուզում էր հրապարակ վազել, սիրով ու կարոտով գրկել մի ուրիշ անծանոթ մարդու, գրկել, համբուրել նրան և մեռնել նրա համար: Եվ ահա մարդիկ դուրս թռան տներից, վազեցին հրապարակ, շրջապատեցին պատանուն և առաջին անգամ նկատեցին, որ աղքատ է նա ու մենակ. գրկեցին ու համբուրեցին նրան և առաջին անգամ իրենց կյանքում վշտահար հեկեկացին…

Այդ օրվանից աշխարհ եկավ Երգը, ու Երգի միջոցով հալվեցին քար սրտերը, և այդ օրվանից սերը վշտի հետ անբաժան բույն դրեց մարդկանց սրտերի մեջ …

Հարցեր և առաջադրանքներ՝

Բառային աշխատանք՝

1.Գրիր հետևյալ բառերի հոմանիշները՝ անգութ, տնանկ, հոտ, աղքատ, ամայի, պատսպարվել, անձավ, ծածուկ, զննել:

Անգութ- անխիղճ

Տնանկ- անտուն

Հոտ-բույր

Աղքատ- չունևոր, ընչազուրկ,

Ամայի-անբնակ

Պատսպարվել-  ապաստանել, թաքնվել

Անձավ- քարանձավ

Ծածուկ-գաղտնի

Զննել-ուսումնասիրել

2. Պատմվածքից դու՛րս գրիր նաև այն բոլոր բառերը, որոնք, քո կարծիքով, «ուղղագրական են», և կարող ես երբևէ սխալ գրել:

Աշխարհ, աղբյուրներ, համբուրել, որբ, դարձավ, ճամփա, հոգեվարք, կուրծք, դարձնել, հոգեգրավ, համբուրել։

3. քարեղեն, անբաժան, հոգեգրավ, անգթություն, սիրտ բառերի բաժանիր բաղադրիչների և նշիր տեսակը ըստ կազմության:

քարեղեն-քար+եղեն-ածանցավոր

անբաժան-ան+բաժան-ածանցավոր

հոգեգրավ-հոգի+գրավ-բարդ

անգթություն-ան+գթություն-ածանցավոր

սիրտ-պարզ

Տեքստային աշխատանք՝

• Այս պատմվածքը քեզ ծանոթ ո՞ր ստեղծագործության հետ կհամեմատես: Մի քանի նմանություններ ու տարբերություններ նշի՛ր:
• Եթե հրաշագործի հանդիպեիր, ի՞նչ ցանկություն կհայտնեիր, ինչո՞ւ: Աշխարհում լինի խաղաղություն, մարդիկ լինեն բարի և սիրեն միմյանց։
• Մի քանի նախադասությամբ գրիր պատմվածքի ասելիքը: Պետք չի լենել չար, անտարբեր և էգոիստ, այլ լինել բարի և օգնել մյուսներին։
• Լսիր պատմվածքի ռադիոընթերցանությունը՝

Ես շատ եմ սիրում մեր կրթահամալիրը և առանձնացրել եմ յոթ հրաշալիքները։

1․ Մեր դպրոցի աշակերտները, ուսուցչական կազմը և ծնողները։ Մենք միմյանց հետ շատ համերաշխ ենք, սիրով լի և հարգանքով։

2․ Արևելյան դպրոցի բակը։ Այն շատ կանաչապատ է, երբ տաք եղանակ է լինում, մենք այնտեղ անցկացնում ենք միջոցառումներ։

3․ Մեր վերնատունը։ Այն շատ հարմարավետ և գեղեցիկ է։ Մենք այնտեղ հետաքրքիր դասեր և զրույցներ ենք ունենում։

4․ Բնագիտության լաբորատորիան։ Երբ նոր էր բացվել լաբորատորիան, ես բույս նվիրեցի և այնտեղ կան հետաքրքիր բուսեր և ծաղիկներ։

5. Մայր դպրոցի գրադարանը։ Շատ հանգիստ, անաղմուկ, բազմիմաստ գրքերով սիրուն գրադարան է։

6․ Մայր դպրոցի մարզական սրահը։ Այն մեծ է, լուսավոր և շատ հարմարեցված ֆիզիկական մարզումների համար։

7. Մարմարյա սրահը։ Այնտեղ շատ ուրախ և մարդաշատ միջոցառումներ ենք անցկացնում։